Branche minder negatief, maar nog altijd omzetdaling: Hibin Conjunctuurmeting voorjaar 2024

Na een relatief scherpe daling in omzet en bruto marge over het afgelopen halfjaar lijken er voorzichtig aan iets betere tijden aan te komen. Volgens de laatste meting onder Hibin-leden wordt er voor het komende halfjaar nog een omzetdaling van -2% verwacht. De omzet daalde  het afgelopen halfjaar met -4,7%, terwijl er werd uitgegaan van -4% tot -4,5%. Over diezelfde periode werd er een brutomargedaling van -1,6% genoteerd. Echter, voor de komende zes maanden wordt er gerekend op een brutomargestijging van +0,2%. Handelaren zijn daarmee iets minder negatief over de komende periode. Dat blijkt uit de Hibin Conjunctuurmeting voor de bouwmaterialengroothandel van het voorjaar 2024.

Omzetdaling
Bijna twee derde van de Hibin-leden geeft aan een omzetdaling van tenminste -1% te hebben in het afgelopen halfjaar. Ruim een derde geeft aan een daling van -5% of meer te zien. Bijna een kwart zag een omzetstijging van +1% of meer. Als gekeken wordt naar de verwachtingen voor de komende zes maanden, dan ziet het beeld er iets minder negatief uit. Dan verwacht ongeveer de helft van de bedrijven een lichte omzetdaling. Daar tegenover staat dat 38% van de bedrijven juist een omzetstijging verwacht.

Bruto marge
6 op de 10 bedrijven heeft in de afgelopen zes maanden een daling van de brutomarge gezien; 3 op de 10 bedrijven zag juist een stijging. Voor de komende zes maanden verwacht 31% een stijging van de brutomarge, 24% noch een stijging of daling en 45% verwacht een daling. Opvallend aan deze cijfers is dat 13% van de bedrijven een stijging van de omzet van +5% of meer verwacht. Al met al zijn handelaren iets minder negatief over de ontwikkelingen in de brutomarge over het komende halfjaar ten opzichte van het afgelopen halfjaar.

Omzetverdeling
Als percentage van de totale omzet neemt nieuwbouw af. In het voorjaar van 2024 is de omzetverdeling nieuwbouw versus renovatie en onderhoud 48% - 52%. Meerdere jaren op rij was het nieuwbouw dat percentueel iets meer omzet vertegenwoordigde. Een aannemelijke oorzaak is dat we op dit moment de afname in nieuwbouwprojecten en de tijdelijke dip in de bouwsector zien, waarover het CBS, ABN Amro, ING en Rabobank en onderzoeksbureau Buildsight eerder over hebben gepubliceerd. Als gekeken wordt naar type klant, dan komt 87% van de omzet voort uit handel met de professionele klantgroep en 13% uit particulieren.

Inkoop en verkoopprijzen
Handelaren geven aan dat de inkoopprijzen in de afgelopen zes maanden zijn gestegen. 48% geeft aan dat de prijzen tenminste met 2% zijn gestegen. Voor de komende periode verwachten handelaren dat de prijzen verder zullen stijgen (58%). De verkoopprijzen laten eenzelfde tendens zien als de inkoopprijzen, namelijk een verdere stijging voor de komende zes maanden.

Per productklasse
Productgroepen waar relatief veel Hibin-leden het komende halfjaar een positieve omzetontwikkeling verwachten, zijn [1] hout, [2] plaatmaterialen en [3] dakmaterialen. Relatief veel leden zijn negatief over de verwachte omzet voor de productgroepen [1] buitengevel, [2] binnenmuur en [3] vloeren. Daarbij dient in aanmerking te worden genomen dat vooral in de productgroepen hout en plaatmateriaal veel Hibin-leden een stijging van de verkoopprijzen én de inkoopprijzen verwachten.

In de volgende secties uit de conjunctuurrapportage kijken we naar in hoeverre een uitdaging en bedreiging, kans of knelpunt ‘zeer sterk van toepassing’ is tot en met ‘niet of nauwelijks van toepassing’. We lichten de cijfers uit vanaf ‘sterk van toepassing’. Dit doen we om een goede weergave te genereren waar de aandacht en focus van de Hibin leden feitelijk naartoe lijkt te gaan.  

Uitdagingen en bedreigingen
De meerderheid van de handelaren verwacht de grootste uitdaging en bedreigingen te hebben in het halen van gezonde omzet en marges (57% - sterk tot zeer sterk van toepassing). Waar handelaren daaropvolgend de meeste uitdagingen in voorzien zijn beide met 53% ‘milieunormering en klimaat, stikstof en PFAS’ en ‘circulariteit en duurzame (biobased) materialen’. Daarnaast wordt het aantal afgegeven vergunningen gezien als grote uitdaging met 50%, gevolgd door arbeidsmarkt kwalitatief, concurrentie en ontwikkelingen op de arbeidsmarkt (elk 47%).

Verder valt op dat de kennisontwikkeling van medewerkers, prefabricage, ICT en het veranderend klant-/aannemersgedrag relatief hoog scoren als het gaat om hoe handelaren aankijken tegen deze uitdagingen (43 – 39%). Als het gaat om wet- en regelgeving (CSRD, EUDR, Wkb, etc.), geeft een relatief groot percentage (18%) aan deze zelfs uitdaging als ‘zeer uitdagend’ te vinden. Hetzelfde geldt voor netcongestie met 15%. Waar handelaren nauwelijks risico in zien is een dreigend faillissement of sluiting (4%) en bedrijfsopvolging (15%).

Kansen
Volgens Hibin-leden zijn de top-5 kansen opeenvolgend (57% - 53%): [1] service, toegevoegde waarde, ontzorgen klant, maatwerk; [2] nieuwe concepten en innovatie; [3] aanbieden assortiment biobased bouwmaterialen; [4] marketing: nieuwe klant(binding), vergroten (naams)bekendheid; [5] de markt in het algemeen. Daarnaast komt naar voren dat er door 50% van de Hibin-leden kansen gezien worden als het gaat om nieuwe producten of het uitbreiden van het assortiment. 46% geeft aan kansen te zien in het aanbieden van circulaire bouwmaterialen.

Wat opvalt is dat het verbeteren van de stemming binnen de eigen organisatie met 46% als kans wordt gezien. Als laatste is de opkomst van AI en ChatGPT volgens de handelaren niet echt een kans  om aan te grijpen (19%). Een mogelijke verklaring is dat deze innovatie nog relatief nieuw en onbekend is en nog niet met zekerheid gezegd kan worden in hoeverre dit de bedrijven en branche zal doen opschudden.

Knelpunten
Hoe is het beeld dan rondom de knelpunten die Hibin leden zien? ICT (38%), het kennisniveau van medewerkers en personele bezetting (27%) zijn volgens de Hibin leden de grootste knelpunten bij de kansen. De beschikbare tijd en de mate van voorspelbaarheid in prijzen scoren ook relatief hoog (19%). Dit beeld is in vergelijking met voorgaande metingen nauwelijks veranderd.

Forse stijging biobased en circulaire materialen* **
Volgens Hibin-leden is in 2023 10% van de verkoop gegaan naar biobased materialen. Verwacht wordt dat dit percentage tot 14,5% stijgt tegen het einde van 2024. Eenzelfde beeld is ook te zien bij circulaire materialen; zij het in mindere mate. Concluderend ziet men steeds meer handel in duurzamere materialen.

Een meerderheid van de Hibin-leden (57%) geeft echter aan over een (erg of enigszins) beperkt aanbod biobased materialen te beschikken. Een minderheid van 43% beoordeelt dit aanbod juist (ruim) voldoende. Bijna twee derde van alle Hibin-leden (65%) geeft aan over een (erg of enigszins) beperkt aanbod circulaire materialen te beschikken. Ongeveer 1 op de 3 leden (35%) noemt dit aanbod op dit moment juist (ruim) voldoende.

*  Biobases materialen: hierbij gaat het om materialen uit natuurlijke bronnen, zoals hout en diverse planten en gewassen.
** Circulaire materialen: hierbij gaat het om materialen die ontworpen zijn voor hergebruik of recycling niet-zijnde biobased materialen.

Uitstootvrije transportmiddelen
Nu de cijfers over uitstootvrije transportmiddelen: slechts een zeer klein deel van de Hibin-leden (16%) geeft aan niet bezig te zijn met uitstootvrije transportmiddelen. Bijna de helft (48%) geeft aan hier ‘enigszins’ of ‘redelijk’ me bezig te zijn en meer dan een derde (36%) geeft aan hier (erg) mee bezig te zijn. Dit verschilt logischerwijs per regio en in hoeverre belevering in de (binnen)stad gedaan moet worden, waar alsmaar meer zero-emissiezones gelden in Nederland.

Invoering Zero Emissiezones
Ongeveer 6 op de 10 Hibin leden geeft aan dat de invoering van ZE-zones ‘beperkte’ of zelfs ‘geen’ invloed op hun logistieke dienstverlening heeft. Bij het overig deel heeft de invoering van ZE-zones juist wel een invloed; bij ongeveer 16% zelfs ‘veel’ of ‘erg veel’.

Indien gevraagd naar welke maatregelen de bedrijven gaan treffen om om te gaan met de ZE-Zones, wordt er divers geantwoord. Voornamelijk gaan de bedrijven uitbesteden, gevolgd door investeren in eigen transport of wachten nog af.

Hibin lid: “wij werken met een extern transportbedrijf die met deze onderwerpen volop bezig is en hierin opschaalt.”

Innovatie en verdere verwachtingen
Als gevraagd wordt waar de bedrijven met name in willen innoveren komen twee onderwerpen duidelijk naar voren, namelijk verduurzamen productaanbod (biobased, circulair duurzamere alternatieven) en verdere digitalisering in de breedste zin (website, automatisering, ERP en ICT.

Kijkend naar heel 2024 verwachten de meeste bedrijven stabiliteit en herstel, terwijl een krappe minderheid een verslechtering verwachten.

Nieuwe rapportage Conjunctuurmeting
De rapportage van de Hibin Conjunctuurmeting is vernieuwd. Het rapport bevat meer diepte-informatie, is eenvoudiger van opzet en visueel met o.a. sterke grafieken.
De Hibin Conjunctuurmeting voorjaar 2024 is het 26e onderzoek onder leden van Koninklijke Hibin naar de ontwikkeling van de omzet in de bouwmaterialenhandel en de effecten van conjuncturele ontwikkelingen daarop. De respons onder leden beweegt zich de hele onderzoeksperiode in absolute aantallen rond de 35%. Het onderzoek is daarmee in hoge mate representatief voor de gehele branche.

Over Koninklijke Hibin
Koninklijke Hibin, netwerk voor de bouwtoelevering, richt zich op belangenbehartiging, informatievoorziening, advisering, arbeidsvoorwaarden, pensioenregelingen en biedt een aantal succesvolle diensten voor haar leden, waaronder de cursussen en opleidingen. Hibin zet zich actief in rondom de maatschappelijke opgaven [1] Digitalisering, [2] Hindervrije Bouwlogistiek en [3] Minder Primaire Grondstoffen en organiseert met regelmaat hiervoor thematafels, webinars en evenementen.

Namens de bedrijfstak faciliteert Hibin de cao-onderhandelingen. Hierbij werkt Hibin samen met een vertegenwoordiging van werkgevers uit de branche. Daarnaast neemt Hibin het initiatief om via samenwerking binnen de sector de positie van de bouwtoelevering te versterken. Voorts stimuleert Hibin innovaties en bevordert ze het professionele ondernemerschap binnen de branche.

Voor vragen naar aanleiding van dit persbericht kun je contact opnemen met Steven van de Cruijs – communicatiemanager Hibin (s.van.de.cruijs@hibin.nl).